ଭୁବନେଶ୍ବର/ବଲାଙ୍ଗିର: ଜଳ ସେଚନ, ସଂରକ୍ଷଣ ଓ ଦୈନନ୍ଦିନ ବ୍ୟବହାର ପାଇଁ ଅମୃତ ସରୋବର କାର୍ୟ୍ୟକ୍ରମରେ ଜଳାଶୟର ପୁନରୁଦ୍ଧାରର ସଫଳ କାହାଣୀ ହୋଇଛି ବଲାଙ୍ଗୀର ଜିଲ୍ଲାର ଦେଓଗାଁ ବ୍ଲକ ଅନ୍ତର୍ଗତ ଖଗସିକାନାର ନୂଆମୁଣ୍ଡା ପୋଖରୀ। ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଯୋଜନା ପ୍ରଣୟନ, ପ୍ରଶାସନିକ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଏବଂ ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକଙ୍କ ସହଭାଗୀତାରେ ଏକ ଅବହେଳିତ ପୋଖରୀର ପୁନରୁଦ୍ଧାର ଯେତେ ସୁନ୍ଦର ଭାବରେ ହୋଇଛି ତାହା ଏକ ଉଦାହରଣ ହୋଇପାରିଛି।
ପ୍ରାଚୀନ ଏବଂ ପୂଜ୍ୟ ଶ୍ରୀ ସ୍ୱପ୍ନେଶ୍ୱର ମହାଦେବ ମନ୍ଦିର ନିକଟରେ ୧.୧ ଏକର ଜମିରେ ବିସ୍ତାରିତ ନୂଆମୁଣ୍ଡା ପୋଖରୀ , ଏହି ଅଞ୍ଚଳର ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ ସର୍ବଦା ସାଂସ୍କୃତିକ ଏବଂ ଧାର୍ମିକ ଗୁରୁତ୍ୱ ବହନ କରିଆସିଛି। ଦଶନ୍ଧି ଧରି, ଭକ୍ତ ଏବଂ ଗ୍ରାମବାସୀମାନେ ପୂଜାପାଠ ଏବଂ ସାମୁଦାୟିକ ସମାବେଶ ପାଇଁ ଟ୍ୟାଙ୍କକୁ ବ୍ୟବହାର କରୁଥିଲେ। କିନ୍ତୁ, ବର୍ଷ ବର୍ଷ ଧରି, ପୋଖରୀଟି ଧିରେ ଧିରେ ପୋତି ହୋଇଯିବା, ବନ୍ଧ ଦୁର୍ବଳ ହେବା ଏବଂ ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ ଅଭାବରୁ ଏହାର ଜଳଧାରଣ କ୍ଷମତା ହରାଇ ବସିଥିଲା। ଯଦିଓ ଗାଁ ଲୋକଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଏହାର ପବିତ୍ରତାକୁ ବଜାୟ ରଖିବା ପାଇଁ ଛୋଟମୋଟ ମରାମତି କରାଯାଇଥିଲା କ୍ଷ ମାତ୍ର ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକମାନେ ପୋଖରୀର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ପୁନରୁଦ୍ଧାର ପାଇଁ ମତପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ ଯାହା ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ପରିବେଶକୁ ବଜାୟ ରଖିବା ସହ ସେମାନଙ୍କ ଜୀବିକା ପାଇଁ ସ୍ଥାୟୀ ମାଧ୍ୟମ ଯୋଗାଇବ।
ଅମୃତ ସରୋବର ମିଶନ ଅଧୀନରେ ଏହି ପୋଖରୀ ବିକାଶ ପାଇଁ ବ୍ଲକ ପ୍ରଶାସନ ନୂଆମୁଣ୍ଡା ଟାଙ୍କିକୁ ଚିହ୍ନଟ କରିବା ପରେ ବୈଷୟିକ ଟିମ୍ ଦ୍ଵାରା ସ୍ଥିତି ସମୀକ୍ଷା କରାଯାଇଥିଲା। ଏହା ସହ ସ୍ଥାନୀୟ ସରପଞ୍ଚ, ପଞ୍ଚାୟତ ପ୍ରତିନିଧି, ସଦସ୍ୟ/ ସଦସ୍ୟା ଏବଂ ନାଗରିକ ସମାଜ ଙ୍କୁ ଏକାଠି କରାଯାଇ ସାମୁହିକ ନିଷ୍ପତ୍ତି କ୍ରମେ ପୋଖରୀକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ପୁନର୍ଜୀବିତ କରାଯିବ, ଏହାକୁ ଏକ ଅମୃତ ସରୋବରରେ ପରିଣତ କରାଯିବ ଯାହା ପରମ୍ପରା ଏବଂ ଆଧୁନିକ ଆକାଂକ୍ଷା ଉଭୟକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରିବ।
ଏହି ପୁନରୁଦ୍ଧାର ପାଇଁ ପଞ୍ଚାୟତ ସମିତି ଦ୍ୱାରା ଗଏଘଜଋଏଝରୁ ₹୧୦ ଲକ୍ଷ ଏବଂ ଅର୍ଥ କମିଶନ ଅନୁଦାନରୁ ₹୫ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କାର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇଥିଲା କ୍ଷ ୧୦,୦୦୦ ଘନ ମିଟର କ୍ଷମତା ଯୁକ୍ତ ଏହି ପୋଖରୀକୁ ଆଉ ଗଭୀର କରାଯାଇଥିଲା, ପଥର ପିଚିଂ ଏବଂ ଟର୍ଫିଂ ସହିତ ବନ୍ଧକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରାଯାଇଥିଲା, ଢାଲ ଗୁଡ଼ିକୁ ସ୍ଥିର କରାଯାଇଥିଲା, ଏବଂ ଜବରଦଖଲ ହଟାଯାଇଥିଲା। ଏହାର ଚାରିପାଖରେଛାଇଯୁକ୍ତ ଗଛ ଏବଂ ସୋ ଗଛ ରୋପଣ କରାଯାଇଥିଲା। ବସିବା ସ୍ଥାନ ଏବଂ ଆଲୋକ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇଥିଲା। ଅଞ୍ଚଳବାସୀ ନିଜେ ଏକତ୍ରିତ ହୋଇ ଗଛ ଲଗାଇଥିଲେ ଏବଂ ସମସ୍ତ ପ୍ରକାରର ଯୋଗଦାନ ଦେଇଥିଲେ ଓ ଅମୃତ ସରୋବରକୁ ଏକ ଲୋକଙ୍କ ପ୍ରକଳ୍ପରେ ପରିଣତ କରିଥିଲେ। ଦଶ ହଜାର ଘନ ମିଟରର ମୂଳ ଜଳଧାରଣ କ୍ଷମତାକୁ ପୁନଃସ୍ଥାପିତ କରିବା ପାଇଁ ପୋଖରୀକୁ ଗଭୀର କରାଯାଇଥିଲା। ପଥର ପିଚିଂ, ସ୍ତରୀଭୂତ କମ୍ପାକ୍ସନ, ସ୍ଲୋପ୍ ଟ୍ରିଟମେଣ୍ଟ, ଗାର୍ଡ ୱାଲ୍ ଓ ଟର୍ଫିଂ ସହିତ ବନ୍ଧକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରାଯାଇଥିଲା। ଯେମିତି ଭବିଷ୍ୟତରେ ବନ୍ଧରେ ଗର୍ତ୍ତ ସୃଷ୍ଟି ନ ହେବା ପାଇଁ କ୍ୟାଚମେଣ୍ଟ ଅଞ୍ଚଳକୁମରାମତି କରାଯାଇଥିଲା।
ଏହି ନବୀକରଣ ଉକ୍ତ ଅଞ୍ଚଳର ସାଂସ୍କୃତିକ ଓ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଭାବନାକୁ ସମ୍ମାନ ଜଣାଇବା ସହ ଜଳ ସେଚନ ଦ୍ବାରା କୃଷି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଲାଭ , ଜଳ ସଂରକ୍ଷଣ, ମାଟିର ଆର୍ଦ୍ରତା ଏବଂ ବିଭିନ୍ନ ଫସଲ ପାଇଁ ସୁଯୋଗ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି। ଭୂତଳ ଜଳ ବୃଦ୍ଧି , ମାଛ ଚାଷ ଏବଂ ଫୁଲ ଚାଷ ପାଇଁ ସୁଯୋଗ ସୃଷ୍ଟି କରିବା ଦ୍ବାରା ଜୀବିକା ନିର୍ବାହର ମାଧ୍ୟମ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି ଓ ଗଛ, ଆଲୋକ ଏବଂ ବସିବା ସ୍ଥାନ ଦ୍ବାରା ମନୋରଞ୍ଜନ ସହ ଅବସର ବିନୋଦନ ପାଇଁ ସୁବିଧା ହୋଇଛି। ତୃଣମୂଳସ୍ତରରେ ଜନଭାବନା ଅନୁସାରେ ଏହି ପ୍ରକଳ୍ପକୁ ସାମାଜିକ ଓ ସରକାରୀ ସହଭାଗିତାରେ ସଫଳତାର ସହ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ କରାଯାଇ ପାରିଛି ବୋଲି ସ୍ଥାନୀୟ ସରପଞ୍ଚ ଜୀବନୀ ଦାଶ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି।
ସୂଚନାଯୋଗ୍ୟ ଯେ ଅମୃତ ସରୋବର ମିଶନ ଅଧୀନରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ୭୦୭୫ ଟି ସ୍ଥାନ ଚିହ୍ନଟ କରାଯାଇଛି ଓ ୪୮୭ ଟି ସ୍ଥାନରେ କାର୍ୟ୍ୟ ଜାରି ରହିଛି। ଏହି ବହୁମୁଖୀ ପ୍ରକଳ୍ପଗୁଡ଼ିକ ଜଳସେଚନ, ସୌନ୍ଦର୍ୟ୍ୟକରଣ, ସାଂସ୍କୃତିକ ସଂରକ୍ଷଣ, ପ୍ରାଣୀ ସମ୍ପଦଙ୍କ ବ୍ୟବହାର ନିମନ୍ତେ ଜଳ ସରଂକ୍ଷଣ ନିମନ୍ତେ ବିଶେଷ ଲାଭଦାୟକ ହୋଇପାରିବ। ବର୍ତ୍ତମାନ ଏହା ସମଗ୍ର ଓଡ଼ିଶାରେ ଏକ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଭାବରେ ଚାଲିଛି। ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ମୋହନ ଚରଣ ମାଝୀଙ୍କ ଦୂରଦୃଷ୍ଟିସମ୍ପନ୍ନ ନେତୃତ୍ୱରେ ମାନ୍ୟବର ପଞ୍ଚାୟତିରାଜ ଏବଂ ପାନୀୟ ଜଳ ମନ୍ତ୍ରୀ ରବି ନାରାୟଣ ନାୟକଙ୍କ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ତତ୍ତ୍ଵାବଧାନରେ ଗ୍ରାମୀଣ ବିକାଶକୁ ବିଶେଷ ଗୁରୁତ୍ବ ଦିଆଯାଇ ଏଭଳି ସମସ୍ତ କାର୍ୟ୍ୟ ଚାଲିଛି।
ପରିବର୍ତ୍ତିତ ରୂପରେ ଅମୃତ ସରୋବର ‘ନୂଆମୁଣ୍ଡା’ ଏକ ଉଦାହରଣ ପାଲଟିପାରିଛି ଏହା କଲ୍ୟାଣକାରୀ ଯୋଜନା, ଲୋକଭିମୁଖୀ ପ୍ରଶାସନିକ କାର୍ୟ୍ୟକାରିତା, ସାମାଜିକ ଇଚ୍ଛାଶକ୍ତି ଓ ଗୋଷ୍ଠୀ ଅଂଶଗ୍ରହଣ ଦ୍ବାରା କିଭଳି ଭାବରେ ତୃଣମୂଳ ସ୍ତରରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଓ ବିକାଶ ସମ୍ଭବପର ହୋଇପାରେ ତାହାର ଏକ ମଡେଲ ହେବା ସହ ପଞ୍ଚାୟତିରାଜ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ପ୍ରକୃତ ଶକ୍ତିକୁ ପ୍ରଦର୍ଶିତ କରୁଛି।
